Sint Nicolaas, zoals hij officieel heet, is eigenlijk nooit officieel heilig verklaard, en eind jaren 60 van de 20e eeuw besloot de paus dat hij geen recht heeft vereerd te worden. Maar de afgelopen eeuwen werd deze heilige zo intens vereerd, zelfs door niet-katholieken, dat er nog heel wat moet gebeuren eer men hem is vergeten!
Volgens onderzoekers is Sint samengesteld uit 2 Nicolazen, de één was bisschop van Myra (4e eeuw?), de ander abt van Sion en later bisschop van Pinara (Lycië). Hun levens zijn ooit in het Grieks beschreven en later samengesmolten tot Sint Nicolaas, de man die zoveel wonderen had gedaan.
Zo redde hij schipbreukelingen en verscheen hij tijdens noodweer aan zeelieden om hen advies te geven.
Maar ook was hij patroon van kinderen. Bekend is de legende van de 3 studenten, die door een herbergier werden afgeslacht en tot vleeswaar werden verwerkt (pekelvlees of pâté). Sint Nicolaas kreeg (de ene legende zegt: de volgende dag, de andere: na 7 jaar) dit vlees te eten, maar doorzag de herbergier. Hij wekte de jongens tot leven (oh, wat zou je daar een schitterende film vol special effects van kunnen maken!) en bekeerde de herbergier.
Drie zussen die geen man kunnen krijgen omdat ze geen bruidsschat hadden, kregen goud van hem.
Ontvoerde kinderen spoorde hij op, en kinderen die verongelukten wekte hij tot leven.
Tijdens hongersnood liet hij graan groeien en toverde hij eten tevoorschijn.
Het Sint Nicolaasfeest is waarschijnlijk afkomstig van de Germaanse godenverering. Sinterklaas had immers net zo'n uiterlijk als Wodan, de paardrijdende god met de lange baard... Toen de Lage Landen tot het christendom bekeerd moesten worden, zijn veel heidense gebruiken en feesten "verchristelijkt" zodat de heidenen minder weerstand zouden gaan bieden.
De wonderlans Gungnir van Wodan werd rond de 6e eeuw veranderd in de bisschopsstaf van Sint Nicolaas, en beiden rijden op een schimmel (Wodan's paard heette Sleipnir).
Zelfs Zwarte Piet is te verklaren. Hij is geen onderdrukte gekleurde medemens, maar komt voort uit Nörwi, de zwarte vader van de nacht die Wodan vergezelde. Nörwi droeg een roe (een vruchtbaarheidssymbool) en strooide erwten en noten (ook vruchtbaarheidssymbolen). Onder het christelijke geloof werd Gungnir de overwonnen duivel.
De speculaaspoppen zouden zijn ontstaan uit de gewoonte van Germaanse meisjes, om Wodan te vragen om afbeeldingen van nog onbekende geliefdes, en het gooien van cadeaus in de schoorsteen is weer afgeleid van het offeren in de vuurplaats.
In 1222 werd beslist dat de naamdag (6 december) van Sint Nicolaas één van de belangrijkste heiligendagen zou zijn (ondanks het feit dat geen paus hem officieel heilig heeft verklaard), maar Utrecht vierde zijn naamdag al langer, elk jaar kregen 4 arme kinderen uit de stad een schoen vol geld. In andere plaatsen deelde men brood aan de armen uit.
Calvinisten waren erg tegen de Sint Nicolaasviering. In 1600 werd in Delft verboden tijdens zijn naamdag markt te houden. En in 1895 verklaarde de burgemeester van Sluis dat hij tegen Sinterklaasfeesten op openbare scholen is...
Tot in de 20e eeuw was Sinterklaas vooral degene die zoete kindertjes beloonde en stoute kindertjes strafte (met de roe, of zakjes zout). Daarna werd Sinterklaas milder. Malle cadeaus en gedichten, om iemand een blunder van het afgelopen jaar nog eens extra in te wrijven, verwennerijen voor de kinderen en lekker snoepen is centraal geworden.
Ondanks opkomst van het Amerikaanse Santa Claus (een verbastering van Sinterklaas!) en de discussies rond het zwart-zijn van Piet en de soms exorbitant dure cadeaus, is Sinterklaas nog steeds één van de massaalst gevierde traditionele feesten! Niet alleen in Nederland, maar ook in België (alhoewel sommige streken geen Sinterklaas maar Sint Maarten vieren) en zelfs in Noord Frankrijk en delen van Duitsland worden er cadeaus gegeven, malle surprises gemaakt en eeuwenoude lekkernijen gesnoept.
De wereld lijkt soms op zijn kop te staan tegenwoordig, niets is nog zeker, maar Sinterklaas zal altijd blijven bestaan!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten