maandag 21 april 2014

"Hier spreekt een #gekkie"

Je hoeft het er niet mee eens te zijn. Ik weet dat dit onderwerp heftige discussie kan losmaken. Doe maar niet.
Ik wil alleen maar even zeggen dat ik het zo ontzettend met dit artikel eens ben. Delen hoe ik er zelf ook over denk.
Absoluut niet elke Christen is een #gekkie. Maar ik kan soms wel begrijpen waarom er zo wordt gedacht. En Samuel Gerrets weet het geweldig te verwoorden.
My 2 geleende centen op Tweede Paasdag.


OPINIE

'Hier spreekt een #gekkie: Hoe God blijft in een kerk die u zou moeten omarmen'

Het christendom sluit te vaak mensen uit, vindt Samuel Gerrets. Terwijl Jezus' boodschap er een is van hoop en herstel voor iedereen.
Anthony Hegarty van Anthony and the Johnsons. 'Een mooi transgendermens als Anthony Hagarty voelt zich niet thuis in veruit de meeste kerken.' Beeld epa
Wat een bizar ritueel is het toch. Het is zondagochtend en ik kniel neer. In het gangpad zijn houten balken op de vloer neergelegd. Samen vormen de balken een enorm liggend kruis. Op het kruis staan bekers met rode wijn en schalen met stukjes matze. We vieren avondmaal. Iedereen die gelooft dat Jezus een slordige twee millennia geleden is gestorven en weer levend is gemaakt mag deelnemen.

Ik doe mee.

De wijn en de matzes staan voor het bloed en het lichaam van Jezus. Ik geloof in hem. Dit moment is voor mij belangrijk. Het oude verhaal klikt met mijn leven. Voor een dertiger in het postchristelijke Europa is dat verre van vanzelfsprekend.

In een goed gevulde twitterfeed is het vrij eenvoudig om te zien wanneer een christen is uitgenodigd voor Pauw en Witteman: #gekkie. De kerk heeft aan machtsmisbruik gedaan of de christen is weer eens ergens tegen. Of het gaat over seks. Regelmatig ben ik het met de hashtag eens. Hinderlijk moralistisch. Wereldvreemd. Antiwetenschappelijk.

Onverdraagzaam. Humorloos. Ik kan daar niet goed tegen. Ongeveer net zo hinderlijk kan de toon van de gespreksleider zijn wanneer de gast spreekt over geloof. Alsof een areligieus wereldbeeld de enige manier is om de werkelijkheid te beschouwen. De toon van de gespreksleider maakt duidelijk dat hier iemand zit met achterhaalde ideeën.

Helaas zijn er weinig christenen op televisie waarmee ik me kan identificeren.
Weinig interactie
Onder generatiegenoten gaat het mij makkelijk af om een goed gesprek te voeren over geloof. De hete hangijzers worden niet geschuwd, maar de hakken staan niet in het zand. Op televisie is een goed gesprek een zeldzaamheid. Discussie en debat zijn de lieverdjes van de late-night-redactie. Door de keuze voor die vorm komt het tot akelig weinig betekenisvolle interactie. Winnen is het doel en luisteren dient alleen om munitie te verzamelen waarmee je de tegenstander te lijf kunt gaan als je weer spreektijd hebt.

Voor mij is geloof iets moois en kwetsbaars. Er is ruimte voor twijfel en vragen. Geloof bepaalt de manier waarop ik de werkelijkheid waarneem. Als je erachter wilt komen wat geloof voor iemand inhoudt, dan is luisteren belangrijk. Luisteren geeft ruimte aan een ander. Sluit in, in plaats van dat het uitsluit. Dat laatste is iets waar georganiseerde religie ook wel een handje van heeft.

Het is 2012, de week voor Pasen. De Waalse Kerk in Delft is het decor voor de passievoorstelling De Dood van de Zoon. Deze voorstelling gebruikt muziek van artiesten als Tom Waits en Bruce Springsteen om stil te staan bij het lijden en sterven van Jezus. Een alt-pop/rockversie van de Matthäus Passion. Een verteller brengt het verhaal van de laatste dagen van Christus tot leven. Bij sleutelmomenten in het verhaal klinkt passende muziek. Ik moet huilen bij Hope There's Someone van Antony and the Johnsons. Het is niet alleen vanwege de prachtige uitvoering van het lied of vanwege de intertekstualiteit. De tranen komen vooral doordat ik me realiseer dat een mooi transgender mens als Antony Hegarty zich niet thuisvoelt in veruit de meeste kerken, door de heersende heteronormatieve en paternalistische cultuur. Dat doet pijn.

Het steekt dat juist bij mensen die zich organiseren rond de persoon Jezus afwijzing kan bestaan om wie je bent. Dat uitsluiting het kenmerk lijkt te zijn voor hedendaags christendom, terwijl ik de kernboodschap juist zie als een inclusief verhaal. Meerjarig onderzoek laat zien dat kerkverlating onder Amerikaanse jongeren vooral te maken heeft met een vermeend exclusief karakter en een kerk die overal tegen is. Tegen homo's en tegen feministen. Bijbelteksten worden gebruikt om zulke standpunten te onderbouwen. Zo weet men uit de brief van de apostel Paulus aan de Romeinen feilloos het vers op te dreunen waarin seksueel contact tussen mannen lijkt te worden afgekeurd. Maar als ik die bijbelbrief lees, zie ik een sterk staaltje retoriek waarin de geadresseerde eerst wordt bevestigd in het idee dat zovelen om hem heen zondig gedrag vertonen. De stenen worden geraapt. De veroordeling kan beginnen. Maar de briefschrijver pakt door. Uiteindelijk beseft iedereen die met een steen in de hand staat om te gooien dat ook hij het verdient om een steen te koppen. En dan volgt de boodschap van liefde, acceptatie en genade. Niet krijgen wat je verdient. Onverdiende gunst. De kracht van het christendom ligt in kwetsbaarheid. Het christendom heeft het nodig om steeds weer terug te keren naar deze geloofsbasis. Hoe help je hierbij? Onder andere door in het geweer te komen tegen hypocrisie en liefdeloos moralisme wanneer je die ziet.
Muziek van onder anderen Bruce Springsteen wordt gebruikt om stil te staan bij het lijden en sterven van Jezus. Beeld epa
Terug naar de basis
Zo'n terugkeer naar de basis mocht ik laatst beleven. Bij de kapper. Niet mijn favoriete setting voor een gesprek. Wanneer me wordt gevraagd naar mijn beroep, vertel ik dat ik jongerenwerker ben, in dienst van een evangelische kerk. 'Ik ben niet gelovig' is dan vaak de reactie. 'Gelovig zijn' klinkt daarbij als een bijzondere aandoening. Laatst vertelde de kapster over haar kerkelijke achtergrond. Het stil zitten in een kerkdienst. De saaie preek. De dominee die alleen op bezoek kwam om zijn afkeuring te laten blijken. De ene keer over een begrafenis die hij liever anders had gezien. De andere keer om de ouders een slechte opvoeding te verwijten omdat de kinderen niet meer bij de kerk wilden horen. Ik ben een tijd stil. Wanneer de kapster mij vraagt naar de reden, vertel ik over wat ik geloof. Waarom ik boos word als ik hoor over haar kerkverleden.

Ik denk aan Jezus. Hij werd door religieuze leiders uit zijn tijd omschreven als een veelvraat, een dronkaard en een vriend van tollenaars en zondaars. Ik denk aan het concert van Elbow in het voormalige kerkgebouw Paradiso waarbij 'We've got open arms for broken hearts' door de zaal schalde. Muziek van een seculiere band, maar met een boodschap die christelijk is en die ik in de kerk meer wil horen. Ik denk aan de kerkleiders die onlangs in Amsterdam deelnamen aan een kunstproject waarbij zij aan bezoekers hun zonden en de zonden van de kerk opbiechtten. Ik denk aan een kerk vol losers en een boodschap van hoop en herstel voor iedereen.

Het christendom heeft het nodig om kritisch bevraagd te worden. Om zo nu en dan eens flink bespot te worden, zoals alles met een waarheidsclaim en een mate van macht.

En een christen heeft een plek nodig om te zijn. In alle vrijheid. En om uitgenodigd te worden voor een goed gesprek. Dit paasweekend vier ik mijn geloof met wijn en een stukje matze. Het is vandaag Stille Zaterdag. Dit nodigt uit om in mijn gedrag te laten zien wat ik geloof. En als mij ernaar wordt gevraagd zal ik iets zeggen over de hoop die in me leeft.

Samuel Gerrets (1981) ( @sgerrets ) is jongerenwerker in een evangelische kerk.

Dit artikel verscheen afgelopen zaterdag in het katern Vonk, dat als thema heeft: hoe God in Nederland blijft.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten