Akkers van Margraten

Gisteren heb ik een huiveringwekkende docu gezien over de militaire begraafplaats van Margraten, genaamd Akkers van Margraten. Ik ben er ooit geweest. Al die rijen kruisen en davidssterren gaan boven het verstand. Net als op de Amerikaanse begraafplaats bij Omaha Beach, waar ik in 2006 ben geweest. Zoveel doden, militairen die hun leven gaven, zo eindeloos veel...

Die begraafplaats ontstond in 1944. Akkers werden onteigend om de gesneuvelde militairen een laatste rustplaats te geven. Ze werden begraven door Afro-Amerikaanse collega's, zij mochten namelijk niet meevechten want een groep die ooit onderdrukt is geweest moet je geen wapens geven, zo werd gezegd. Ze waren laag in rang.

De omstandigheden waren zwaar. De doden werden met vrachtwagens aangevoerd. Ze moesten worden geïdentificeerd, persoonlijke eigendommen werden verzameld voor de nabestaanden en vervolgens werden ze begraven in een kuil van 2 x 2 x 1 meter. Dat graven was nog een hele klus, het was nat en de klei was moeilijk te bewerken. Een leidinggevende kreeg een idee: wie een bepaalde target haalde qua gegraven graven mocht als beloning douchen in Maastricht. Een ongekende luxe! En het werkte!

Met name tijdens het Ardennenoffensief was de stroom gesneuvelden zo groot dat de lokale bewoners mee gingen helpen.

Niet alleen de grond maakte het werken zwaar. Je moet van staal zijn om die, met alle respect, stroom dodelijk gewonde mensen aan te kunnen. Met niet zelden de gruwelijkste verminkingen. Een aantal kon niet geïdentificeerd worden, zij werden na de oorlog opgegraven om alsnog te proberen hun identiteit te achterhalen, o.a. door nummers in hun uniform of hun gebitten.

Ook kregen nabestaanden de keuze of ze hun dierbaren wilden herbegraven in een familiegraf, of een nationale begraafplaats, of in Margraten laten. Ook het opgraven was een zwaar werk waar men heel sterk voor in de schoenen moest staan.

Zo'n 12 jaar geleden werd er een docu gemaakt met originele filmbeelden die zeer confronterend zijn, ook al zijn de ergste scenes geblurd. Wat niet werd afgeschermd zijn de verhalen van de militairen en de lokale bewoners. Verhalen met gruwelijke details. Dit is, wat oorlog doet.

Ik ben diep onder de indruk en hoewel het geen ontspannend uurtje televisiekijken was, voelt het goed om dit gezien te hebben. De indrukwekkende begraafplaats is voor mij nog indrukwekkender geworden.