Herdenken en vieren in coronatijd

Het is te bizar voor woorden: in een tijd dat we in onze vrijheid beperkt zijn door corona herdenken en vieren we 75 jaar vrijheid. Op televisie zagen we een lege Dam in Amsterdam en een leeg Redeplein in Dronten. De beelden waren prachtig. Op de Dam waren schermen met beelden van mensen die het hebben meegemaakt en hun kind of kleinkind. Omroep Flevoland monteerde de fly-overs onder het spelen van God Save The Queen (Dronten eert vooral de Airgunners; het monument bestaat uit een propellor van een gecrasht vliegtuig).

Wij zijn weer beperkt in onze vrijheid door corona, er vallen slachtoffers, mensen gaan dood en iedereen loopt bij wijze van spreken met een schietschijf op zijn rug. Niemand weet hoe hij of zij door de coronacrisis heen zal komen. De ene besmette persoon merkt niets (maar is wel een gevaar voor de ander), de ander sterft een gruwelijke dood. Wereldwijd zijn er inmiddels 250.000 mensen overleden.
We lopen allemaal met woeste kapsels, uitjes zijn verboden, in groepjes bijeen komen mag niet meer, boodschappen doen is elke keer weer spannend vanwege de anderhalve meterregel en omdat het weer drukker is geworden. Ik heb mijn moeder al sinds februari niet meer gezien (leve de telefoon). Er zijn echtparen die van elkaar gescheiden zijn omdat één van de partners in een verpleeghuis of ziekenhuis ligt en geen bezoek mag ontvangen, hoewel sommige instellingen contact via "raambezoek" mogelijk hebben gemaakt. Ik ontvang geen bezoek meer en kan zelf ook niet op bezoek. Veel mensen worden ook financieel hard geraakt omdat hun bedrijven niet kunnen werken of omdat ze hun werk kwijt raken. Er zijn maatregelen om de ergste financiële klappen op te vangen, maar die gelden niet voor iedereen en zijn niet altijd toereikend.

Maar hoe erg ook, het is niet te vergelijken met het gebrek aan vrijheid in de jaren 1940-1945. De bombardementen (niet alleen in Rotterdam), de gevechten. De avondklok (spertijd). De gruwelijkheden van de bezetter zijn te erg voor woorden. Denk aan de mensen die op grond van hun afkomst, hun religie actief vervolgd werden, omdat ze Joods, Roma of Sinti waren. Na de bevrijding werden ze niet bepaald met open armen ontvangen. Gisteren werd dit nog genoemd in de toespraak van de koning, die veel indruk maakte en die ik in een aparte blog heb geplaatst
Maar ook de mannen die gedwongen werden in Duitsland te gaan werken en aanvankelijk nog wel contact met thuis hadden, maar later niet meer, zodat zowel de mannen als hun gezin niet meer wisten hoe het er mee ging, of dat ze nog in leven waren. Ze maakten de bombardementen mee. Mijn opa heeft er een dagboek over bijgehouden. En het gebrek aan eten dat steeds nijpender werd en steeds meer levens eiste. Er was geen brandstof meer, de stroom was ook afgesneden. Mensen werden willekeurig opgepakt en doodgeschoten of getransporteerd naar een kamp als vergelding (zoals in Putten, waar 659 mannen werden opgepakt na een aanval op een auto met Duitse officieren; slechts enkele tientallen overleefden het concentratiekamp waar ze terecht kwamen).

De gevolgen van deze jaren zijn nog steeds voelbaar, ook al zijn er steeds minder mensen die het zelf hebben meegemaakt. Hun kinderen en kleinkinderen hoorden de verhalen, hoewel er ook mensen waren die er niet over konden spreken omdat het te erg was. De mensen die het hadden meegemaakt waren vaak getraumatiseerd en dat raakte ook hun kinderen, ook al waren die jaren na de oorlog geboren. Er leven nog mensen die het zelf na kunnen vertellen en zijn er dagboeken bewaard gebleven waar momenteel weer veel aandacht voor is. We mogen namelijk nooit vergeten wat er is gebeurd en tot welke gruwelijkheden mensen in staat zijn.

Bron afbeelding: groningen.nieuws.nl